Η κινέζική παροιμία για την εξίσωση μιας εικόνας με χίλιες λέξεις, στην προσπάθειά μας να εκφράσουμε τη σκέψη μας, μπορεί να μεταφερθεί και να αποτυπωθεί ως εξής, όταν πρόκειται για ένα βιβλίο: «Ο τίτλος ενός βιβλίου ισούται με χίλιες λέξεις» και ίσως ακόμη περισσότερες σελίδες. Ειδικά όταν πρόκειται για βιβλία που αφορούν σε παιδιά-αθλητές και στη σχέση τους με τους γονείς τους. «Θα συνεχίσεις να με αγαπάς ακόμη και αν δεν κερδίσω;», τιτλοφορείται ένα ξενόγλωσσο βιβλίο, το οποίο αποτυπώνει την ανησυχία των μικρών (και όχι μόνο) σε ηλικία αθλητών για τη στάση των γονέων τους απέναντί τους.
Η στάση των γονέων στον αθλητισμό, αναφέρεται στον τρόπο που οι γονείς αντιμετωπίζουν τον αθλητισμό και το ρόλο που οι ίδιοι έχουν στην ανάπτυξη του παιδιού-αθλητή.
Αναφορικά στη στάση των γονέων, αυτή εκφράζεται μέσα από τις πεποιθήσεις και απόψεις τους για την έννοια του αθλητισμού. Ποια είναι η τοποθέτησή τους για την ωφέλιμη ή μη επίδραση του αθλητισμού, ποια η σημασία της προσπάθειας και της δουλειάς, ποιο το αντίκτυπο της νίκης και της ήττας, ποιος είναι ο πρωταγωνιστής της «παράστασης» με τίτλο «αθλητισμός»;
Η στάση των γονέων και η λεκτική και μη λεκτική απόκρισή τους στα παραπάνω ερωτήματα και καταστάσεις, έχουν τη μεγαλύτερη, ίσως, επίδραση στην δραστηριοποίηση των παιδιών-αθλητών και τη συμπεριφορά/αντιμετώπιση των καταστάσεων του αθλητισμού από μέρους τους.
Για τους αθλητές, πολλές φορές η προπόνηση και ο αγώνας είναι ένας τρόπος να κερδίσουν την αποδοχή των γονέων, γνωρίζοντας ότι πιθανόν για τους γονείς η νίκη και η επιτυχία να έχουν μεγάλη σημασία. Έτσι, επιδίδονται σε μια προσπάθεια κατάκτησης της νίκης συνοδευόμενη, ωστόσο, με άγχος, προβληματισμό, ανησυχία, ένταση και τελικά, μειωμένη ή και καθόλου ικανοποίηση. Γνωρίζουν ότι η συμπεριφορά των γονέων θα είναι διαφορετική μετά την ήττα, οι ίδιοι θα πουν «δεν με νοιάζει που έχασες αλλά το ότι προσπάθησες», ωστόσο, η συμπεριφορά τους πιθανόν να «λέει» άλλα, και ο αντίκτυπος της θα είναι συναισθηματικά δυσβάσταχτος για τον νεαρό αθλητή. Τα παιδιά συμμετέχουν στον αθλητισμό και για την αποδοχή, η οποία δίνει αυτοεκτίμηση, όταν όμως η αποδοχή προϋποθέτει τη νίκη, τότε ο αγώνας και γενικότερα ο αθλητισμός αποκτά για τον νεαρό αθλητή αρνητική σημασία. Γίνεται η αγωνιώδης προσπάθεια κατάκτησης της νίκης.
Είναι σημαντικό να εστιάσουμε στη συμπεριφορά των γονέων απέναντι σε έννοιες και καταστάσεις του αθλητισμού για να βελτιώσουμε τις εμπειρίες που βιώνουν τα παιδιά στον αθλητισμό. Ένας νεαρός αθλητής περιγράφει: «οι γονείς μου λένε ότι δεν δίνουν σημασία στο αποτέλεσμα, αλλά όταν κερδίζω βγαίνουμε για φαγητό ενώ όταν χάνω μένουμε στο σπίτι και δεν μιλάμε μεταξύ μας». Είναι δύσκολο για ένα παιδί νεαρής ηλικίας να διαπραγματευθεί την κατάσταση, στην οποία καθορίζει έμμεσα το πρόγραμμα της οικογένειας. Τα παιδιά, ειδικότερα σε μικρή ηλικία, στην οποία δεν μπορούν να αναλύσουν γνωστικά κάποιες καταστάσεις, δίνουν πολλή μεγαλύτερη σημασία στην αίσθηση που λαμβάνουν και στα μη λεκτικά μηνύματα, παρά σε όσα λέγονται, τα οποία πιθανόν και να είναι αληθινά. Είναι πολύ εύκολο για ένα νεαρό αθλητή να «παρεξηγήσει» τη διαφοροποίηση της συμπεριφοράς των γονιών μετά από την ήττα ή τη νίκη. Στο σημείο αυτό, είναι απαραίτητη η σταθερότητα της συμπεριφοράς από την πλευρά των γονέων στις καταστάσεις του αθλητισμού, ώστε να είναι σίγουρος ο αθλητής ότι «οι γονείς του θα συνεχίζουν να τον αγαπούν ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα».
Ζαρώτης Γιάννης
Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος
Ψυχολόγος-Αθλητικός Ψυχολόγος
